Comedians zijn de afgelopen jaren druk bezig geweest zichzelf opnieuw uit te vinden. Ze moesten minder afhankelijk worden van de grillen van omroepbazen, theaterbazen en de politiek. Maar hoe geven ze zo’n nieuw businessmodel vorm?
Niet zo lang geleden maakte ik een verhaal over comedians en hoe zij de coronaperiode doorkwamen. In die periode waren de theaters potdicht en hadden de makers weinig te doen. Martijn Koning, Stefan Pop en Tijl Beckand, die alle tijd hadden om na te denken over hun loopbaan, kwamen eigenlijk allemaal met hetzelfde verhaal. Ze waren druk met het ontwikkelen van hun eigen businessmodel waarin ze minder afhankelijk waren van anderen. Zo bedacht Beckand samen met een productiebedrijf en zijn oude Lama-collega’s een online comedyshow (tegenwoordig treden ze op bij mensen thuis), Pop transformeerde zijn tuinhuisje in een studio en Koning was aan het leren hoe je moet editen om zijn eigen podcast de wereld in te slingeren (de Knorrepodcast staat nu als een huis).
Afhankelijkheid
Jarenlang is het businessmodel hetzelfde geweest voor comedians en cabaretiers. Een of andere cabaretwedstrijd winnen, de VARA zend je show uit en je was binnen want je zalen zaten vol. Het uitzenden van de show gaf je bovendien toegang tot alle Hilversumse talkhowstafels dus je hoefde je geen enkele zorgen te maken over jouw loopbaan. Als je een nieuwe show had, ging je bij Matthijs aan tafel zitten en je kon weer een jaar of twee vooruit. De lijntjes tussen de juiste theaterbureaus en de VARA waren kort. Het is een glashelder, maar ook kwetsbaar model voor de comedians omdat er heel veel afhankelijkheid inzit van een klein aantal mensen. Er was dus een mevrouw of meneer in Hilversum, laten we hem/haar ‘chef cabaret’ noemen, die jouw loopbaan volledig kon maken en breken. Als je daar toevallig niet in de smaak viel, bijvoorbeeld omdat je wel eens een politiek incorrect grapje maakt, dan moet je buschauffeur worden. Of wat als je aan een talkshowtafel een politicus helemaal affikt en nooit meer daar aan tafel wordt uitgenodigd?
Je zou dus iets moeten bedenken waarbij je minder afhankelijk bent van een paar mensen, waarbij je zelf de regie hebt. Net zoals je er als zanger, journalist of deejay voor moeten zorgen dat je niet afhankelijk bent van John de Mol. Een andere kwetsbaarheid is de afhankelijkheid van theaterdirecteuren. Nu mogen de theaters tot 22 uur open, maar lange tijd was er helemaal niets mogelijk. Sommige comedians gingen naar de TV om nog wat te verdienen, presenteerden goede en slechte programma’s, maar de meeste verdienden helemaal niks. Zou er niet iets anders mogelijk zijn?
Tussenschakels
Het probleem zat dus in de tussenschakels; je bent als comedian te afhankelijk van poortwachters, mensen met macht die tussen jou en je publiek staan; de theaterbazen, de mensen bij de omroep en de bazen van de grote theaterbureaus. Maar ja, de behoefte aan grappen en plezier is niet veranderd tijdens een pandemie dus wat is eigenlijk de noodzaak van die tussenschakels?
Bierviltje
Pop, Koning und Beckand weten het misschien zelf nog niet, maar ze waren bezig met het bierviltje (dat staat voor onafhankelijkheid). Ze weten wat ze de mensen gaan brengen, hebben een eigen medium waarmee ze een publiek opbouwen en een eigen businessmodel om af te rekenen. Martijn Koning moet zijn leven niet laten afhangen van de grillen van Eva Jinek die een rare politicus te vriend wil houden. Zijn podcast (samen met Sander van Opzeeland) heeft een trouw publiek, fans die in veel gevallen ook naar zijn shows zullen kijken. Misschien moet hij een directe deal maken met een klein theater in Amsterdam. Zo’n deal waarbij hij 70 procent van de inkomsten zou krijgen. Let op: de show is actueel en ook als er geen publiek bij kan wordt het live op YouTube uitgezonden. Verder kan hij een deal met Netflix maken om rond december een oudjaarsshow/special te maken. Netflix koopt direct de show van Martijn; de productie zou Martijn helemaal zelf financieren en inhoudelijk vormgeven met zijn team.
Publiek opbouwen
Jij moet als comedian zelf dingen maken om jouw publiek te bereiken; podcasts, nieuwsbrieven en video’s leveren de fanschare op. Let er wel even op dat je je eigen publiek opbouwt dus zorg dat je de mailadressen hebt van jouw grote fans. Zij zullen jou gaan volgen en jij brengt hen op de hoogte van wat je te verkopen hebt. Geen zin om de hele dag over jezelf te praten? Maakt niet uit hoor, iemand als Tim Fransen maakt de prachtigste verhalen in zijn nieuwsbrieven en bouwt zo een publiek op. Kortom, comedians, waarom zou je nog energie steken in iets wat helemaal niets met jou te maken heeft? Het gaat immers om maar een ding: een trouw en groot publiek opbouwen. Is er dan straks niets te doen voor theaterbazen, omroeptypes en mensen bij theaterbureaus? Natuurlijk wel, ze moeten allemaal een bierviltje pakken en per comedian bouwen aan het perfect model.
