Als je toevallig een liefhebber bent van voetbal en van media dan heb je het aardig druk in deze tijden van het WK voor vrouwen; podcasts, de reguliere uitzendingen bij de NOS, NPO Radio 1 en de Jeugdjournaals. Als je dan toch alles zo’n beetje luistert en kijkt dan is het misschien aardig om jezelf een opdracht mee te geven, anders verveel je jezelf toch maar kapot. Toch? De mijne was: wat valt je op als je de manier van verslaggeving met die bij de mannen?

1. De interviews zijn wat gelaagder
Na afloop van de 3-1 winst van Oranje op Kameroen interviewde Jeroen Stekelenburg middenvelder Jackie Groenen en dat was een heel aardig gesprek. Het was zo’n gesprek dat je kan horen in de kantine van een collegezaal op de Universiteit tussen twee colleges in. Niet van: waarom kwam bal X niet aan bij Y, maar wat losser, meer meta. Het ging over de passes die niet aankomen, daar kan je in de ogen van Groenen niet zoveel over zeggen omdat het gewoon een kwestie is van ‘een bal komt wel of niet aan’.

Het was metacommunicatie, communicatie over communicatie. Zo’n gesprek hoor je weinig bij de mannen en dat zou best iets te maken kunnen hebben met het perspectief op de wereld. Die voetbalsters doen vaak nog een studie of werken er een beetje erbij, ze kunnen dus iets verder kijken dan het trainingsveld lang is. Dat is verder geen waardeoordeel, maar als je de hele dag op zo’n voetbalveld staat, doet dat niet zoveel met je visie op het leven.

2. Er is wat meer zelfkritiek (hoewel)
Dat is natuurlijk sowieso prettig aan vrouwen; ze twijfelen iets vaker aan hun eigen briljant zijn en dat zie je dus ook terug in de interviews. De teneur na de eerste drie wedstrijden was zo’n beetje: winnen is fijn, maar het moet allemaal veel beter. Dat maakt ook dat de kritiek die de analisten geven door de bondscoach als volkomen normaal wordt beschouwd. Analisten Pierre van Hooijdonk en Daphne Koster pleitten er bijvoorbeeld voor om Sherida Spitse van het middenveld weg te halen. Als de bondscoach die kritiek krijgt voorgeschoteld, schrikt ze daar niet van en gaat ze gewoon in op de vragen daarover.

Aan de andere kant was Spitse zelf in haar persconferentie iets minder volwassen, ze had het erover dat de kritiek haar allemaal niet raakte. Dat was niet zo natuurlijk en ook hier was relativering op zijn plaats geweest. Niet makkelijk misschien om te zeggen, maar haar tekst was: ik ben inderdaad niet de snelste, maar dat ga ik allemaal niet veranderen tijdens dit toernooi natuurlijk. Wat je in ieder geval in de interviews zag, was dat het omgaan met de kritiek ik de media een thema was terwijl zo’n onderwerp bij de mannen al snel tot woede kan leiden, zeker als ze winnen.

3. Er is meer aandacht voor de vrouw achter de voetbalster
Jullie moeten voor de gein eens de NPO Radio 1-uitzendingen rond de WK-wedstrijden luisteren. Hoewel, je kan het ook allemaal aan mij overlaten want ik doe dat natuurlijk met veel plezier. Dan krijg je zo’n beetje te horen wat de lievelingsmuziek is van alles spelers, echt een beetje van die gezellige VIVA-items.

Als je alle verhalen rond de spelers zo’n beetje volgt dan heeft dat wel inhoud; liefde, verwachtingen van jezelf en anderen, dat werk. Merel van Dongen vertelde bijvoorbeeld dat ze het jammer vindt dat mensen niet uit de kast durven komen. Die gesprekken zijn ondenkbaar bij de mannen; daar vertelt Memphis alleen op exclusieve basis in een groot boek over zijn leven en hij schrijft ook wel eens aan bij Pauw aan voor een verhaal over zijn stichting, maar dan houdt het ook op.

Mijn theorie is als volgt hierover: het heeft niets met het verschil tussen mannen en vrouwen te maken, maar met het stadium van de ontwikkeling waarin de sport zit. De persafdeling van de mannen accepteert dat soort verzoeken gewoon niet omdat er zoveel is, maar bij de vrouwen hebben ze zoiets van: het is leuk om iets persoonlijks te vertellen want op die manier ontstaat er een band tussen spelers en publiek. Ik ben er een beetje ingedoken en precies dat is ook gewoon beleid bij de vrouwen; zijn zien media als een manier om contact te onderhouden met hun publiek.

Zou Memphis dat ook op die manier bekijken als Jeroen Stekelenburg voor zijn neus staat?’

4. De kenners hebben meer achtergrondkennis
Ergens in de eerste week hadden Studio Sport-presentator Sjoerd van Ramshorst en analiste Suse van Kleef een quasi spontaan gesprek over de spelerssalarissen. Van Kleef wist precies wat de speelsters verdienen in Engeland en hoe groot de verschillen met Nederland zijn. Kom daar eens om bij iemand als Rafael van der Vaart die echt niet even gaat Googlen als de redactie hem vraagt ergens in te duiken.

Ook dat heeft trouwens niets met het verschil tussen mannen en vrouwen op zich te maken, maar met het conservatisme in de mannenvoetbalsport. Daar worden inhoudelijke kenners als Pieter Zwart van VI belachelijk gemaakt door oud-voetballers en krijgen ze een paar grappen om hun oren als ze iets inhoudelijks over tactiek willen vertellen. Zo’n Van Kleef tilt zo’n uitzending echt naar een hoger niveau en het overstijgt dan nog wel eens het voetballen wat prettig is.

5. De fan is onderdeel van de reportages
De fan is al jaren verdwenen uit de tv-reportages over de voetbalmannen, misschien teveel geschreeuw van mannen met bier op of gewoon gebrek aan meerwaarde. Maar bij de vrouwen is de fan helemaal terug. Bij Radio 1 is er een vast gezin dat door de redactie wordt gevolgd die alle wedstrijden bezoeken. Zij vertellen op de radio heel vermakelijk over de reis naar Frankrijk en de collega-fans. Natuurlijk, het is een beetje folklore, maar het maakt die berichtgeving ook iets minder beladen en het komt daardoor wat dichterbij de mensen te staan.

6. De kinderen zijn terug
Na elke wedstrijd tijdens het WK heeft Het Jeugdjournaal een uitgebreide reportage. Jullie kennen het wel, Marieke kijkt met heel groep 8 gezellig naar voetbal in de tuin en wie is onze special verslaggever tegengekomen in het stadion? Dat komt natuurlijk doordat kinderen gewoon weer naar voetbalwedstrijden kunnen kijken, een niet te onderschatten fenomeen.

Dat zijn leuke reportages, man gaat met voetballende dochter met een lief vlaggetje in het stadion zitten, juicht hard en gaat weer lekker naar huis. Dat is beter materiaal dan dat je bij een competitiewedstrijd van de mannen moet wegduiken omdat je toevallig met een Feyenoordshirt op de tribune bij Ajax zit. Het levert een heleboel feelgoodmateriaal op en liefhebbers van het iets rauwere mannenvoetbal zullen daar weer moeite mee hebben.

Conclusie
Het WK is inmiddels een week of twee onderweg en ik kijk met heel veel plezier naar de berichtgeving. De interviews zijn interessant; de voetbalvrouwen worstelen best een beetje met de vele kritiek omdat ze in hun hart nog geen fullprof zijn (de media-aandacht is eigenlijk groter dan de volwassenheid van de sport), maar dat maakt het allemaal juist charmant.

De analisten analyseren de wedstrijden ondertussen serieus en met kennis van zaken dus daar is helemaal niets mis mee. En al die ‘folklore’ van rubriekjes met de muzieksmaak van de voetbalvrouwen en interviews met fans zogen ervoor dat Oranje iets dichterbij fans staat dan bij de mannen het geval is. Oh ja, en Sjoerd van Ramshorst is heel grappig (tegen Jeroen Stekelenburg: heb jij al een makelaar?)